Afgelopen zaterdag was ik
in Groningen aanwezig bij de wereldwijde première van de documentaire
‘Microbirth’. Via de site www.oneworldbirth.net/microbirth
kun je de trailer bekijken en meer lezen over het doel van de film. De makers
willen bij een groot publiek bewustzijn creëren over het belang van het ‘zaaien
van baby’s microbioom’, de darmflora die bij de geboorte ontstaat. Als het goed
is, bestaat die uit de bacteriën die de eigen moeder bij zich draagt. De
belangrijkste drie factoren daarbij zijn een normale (dus vaginale) bevalling,
huid-op-huidcontact direct na de geboorte en vervolgens borstvoeding gedurende
een substantiële periode. Vindt er geen goede aanleg plaats van de darmflora
van de baby, dan kan dat later in het leven tot allerlei ziektes leiden, omdat
het immuunsysteem niet goed wordt opgestart.
Ondanks alle
technologische hoogstandjes in onze samenleving trekt één van de experts in de
film de volgende conclusie over de mensheid: “We’ve never been sicker. And it’s
going to get worse.” Allerlei ziektes kunnen tegenwoordig als epidemieën worden
gezien, zo zegt de WHO. Denk daarbij aan astma, diabetes, obesitas, allergieën,
coeliakie, hart- en vaatziektes, kanker en bepaalde geestelijke stoornissen.
Wereldwijd zijn deze ziektes volgens de WHO verantwoordelijk voor 60% van de
sterftegevallen en de WHO verwacht dat dit getal in de komende tien jaar met
nog eens 17% stijgt. Een paar gezaghebbende instituten hebben berekend dat dit
in 2030 tot het failliet van de mondiale gezondheidsstelsels kan leiden.
De WHO heeft vier
risicofactoren aangewezen: roken, alcohol, slechte voeding en gebrek aan
beweging, maar de film wil een ander aspect inbrengen: de bacteriologische
toestand in de wereld.
Een gezond ecosysteem is
een systeem dat in balans is. Als de diversiteit afneemt, wordt de gezondheid
kwetsbaarder. Dat geldt ook voor de mens, want het menselijk lichaam bestaat
uit veel meer bacteriën dan er humane cellen zijn; de verhouding is ongeveer
tien tegen één. Zoals één van de deskundigen in de film zegt: “We’re 90%
microbial and only 10% mammalian.” Ik moest er wel om lachen, toen ik het
hoorde… slechts 10% zoogdier! We hebben die gezonde flora dus hard nodig!
Dat betekent dat we
moeten voorkomen dat onze kinderen met een gehandicapt immuunsysteem aan het
leven beginnen. We moeten die bacteriën dus niet keihard bestrijden
(bijvoorbeeld met antibiotica!), maar koesteren en zorgen dat ze als ‘moederlijke
erfenis’ bij de geboorte worden overgedragen.
De film legt uit hoe zich
in de weken en dagen voor de geboorte belangrijke bacteriën verzamelen in de
vagina en borsten van de moeder. Tijdens de geboorte pikt de baby ze op en daarmee
begint de ontwikkeling van baby’s immuniteit. Dit proces is cruciaal voor de
gezondheid op de lange termijn, samen met huid-op-huidcontact en borstvoeding. De
eerste bacteriën ‘primen’ namelijk de darm en voor dat eerste ‘primen’ is er maar
één kans: bij de geboorte.
Een verkeerde darmflora
en een onvolwaardig immuunsysteem ontstaan sneller bij een keizersnede dan bij
een gewone geboorte. Het is daarom zorgelijk dat het aantal keizersneden zo
drastisch stijgt.
Omdat de sectio steeds
veiliger is geworden, wordt de drempel om er één toe te passen echter steeds
lager, zo legt de film uit. Sectio’s worden daarom gemakkelijker aangeboden én steeds
gemakkelijker gevraagd! En dat terwijl de langetermijngevolgen in feite nog onbekend
zijn…
Wel komt er meer zicht op
de gevolgen. Recent onderzoek lijkt uit te wijzen dat niet alleen het
darmweefsel, maar ook ander weefsel, waaronder het hersenweefsel, negatief
wordt beïnvloed door die ‘foute’ bacteriën.
De film vertelt over een
procedure waarbij wordt getracht deze bacteriële nadelen van de keizersnede te
omzeilen. Huid-op-huidcontact helpt daarbij, net als borstvoeding, en er is een
nieuw idee om ‘vaginal swabs’ te gebruiken. Vlak voor de sectio wordt er een
gaasje ingebracht in de vagina van de barende moeder. De chirurg haalt het
gaasje eruit, bewaart het steriel, en zodra de baby is geboren, wordt het
gaasje langs de mond, het gezicht en de rest van het babylichaam gehaald. Zo
komen de gezonde moederlijke bacteriën meteen bij de baby terecht.
Persoonlijk ben ik
huiverig voor dit soort ontwikkelingen, omdat ze meer de symptomen bestrijden
dan het probleem oplossen. Natuurlijk zie ik in dat het belangrijk kan zijn in
het geval waarin een sectio echt nodig is. Ik ben alleen bang dat er
gemakkelijk kan worden gezegd: “Oh, kan het ook met een gaasje? Laat dan maar
zitten, die vaginale bevalling.”
Moet de vraag niet zijn
hoe het komt dat vrouwen zo weinig vertrouwen hebben in hun vaardigheden om een
kind te baren (en te zogen!)? Waarom zijn ze daar zo bang voor? Hoe komt het
dat ze zich zoveel onzin laten aanpraten van mensen die zich presenteren als
deskundigen, maar vaak volstrekt onvoldoende kennis hebben van de fysiologie in
de vroege postpartum periode? Zouden we dáár niet liever naar kijken met
elkaar?
Overigens vond ik dat in de
film bepaalde verbanden wel wat snel gelegd en op het conto van de keizersnede
werden geschreven. Hier en daar leek de belangrijke, langdurige
borstvoedingsperiode te weinig aandacht te krijgen. Natuurlijk is het heel
belangrijk welke bacteriën erin gaan op moment 0, bij de geboorte. Hoe de darm
daar vervolgens mee omgaat, is echter sterk afhankelijk van de voeding die erin
gaat, van de immuunfactoren die de baby tot haar beschikking heeft. Daar had ik
graag wat meer aandacht voor gezien. Ook de psychologische effecten van een
keizersnede mogen nog meer worden belicht. Wat doet het voor een moeder als ze
die bekrachtigende ervaring van het zelf baren van haar kind misloopt? En in
hoeverre zitten er geldelijke motieven achter de gemaakte beleidskeuzes? Ook
dat is een vraag die een kritische analyse verdient.
Vooralsnog lijkt er zowel
in Nederland als in de rest van de wereld op politiek niveau echter weinig
aandacht te bestaan voor de gevolgen van geboortepraktijken. In dat opzicht
hoop ik van harte dat deze film volop in de belangstelling komt en tot
discussie leidt, net als de films ‘Freedom for Birth’, ‘Birth As We Know It’ en
‘Organic Birth’. Ieder mens begint haar leven immers bij de geboorte! Van
daaruit worden we gevormd en worden onze allereerste herinneringen bepaald.
Heb je de première
gemist, dan kun je op 27 september om 19.30 uur terecht in Amsterdam
(Herengracht 425), op zaterdag 4 oktober om 9.30 uur in Amersfoort (Euroweg 100,
www.patriciadijkema.nl) en op zondag 19 oktober om 14.00 uur in Amersfoort
(weer Euroweg 100). Meer informatie vind je op de pagina van de
Geboortebeweging. Van harte aanbevolen!