Microbirth

Afgelopen zaterdag was ik in Groningen aanwezig bij de wereldwijde première van de documentaire ‘Microbirth’. Via de site www.oneworldbirth.net/microbirth kun je de trailer bekijken en meer lezen over het doel van de film. De makers willen bij een groot publiek bewustzijn creëren over het belang van het ‘zaaien van baby’s microbioom’, de darmflora die bij de geboorte ontstaat. Als het goed is, bestaat die uit de bacteriën die de eigen moeder bij zich draagt. De belangrijkste drie factoren daarbij zijn een normale (dus vaginale) bevalling, huid-op-huidcontact direct na de geboorte en vervolgens borstvoeding gedurende een substantiële periode. Vindt er geen goede aanleg plaats van de darmflora van de baby, dan kan dat later in het leven tot allerlei ziektes leiden, omdat het immuunsysteem niet goed wordt opgestart.

Ondanks alle technologische hoogstandjes in onze samenleving trekt één van de experts in de film de volgende conclusie over de mensheid: “We’ve never been sicker. And it’s going to get worse.” Allerlei ziektes kunnen tegenwoordig als epidemieën worden gezien, zo zegt de WHO. Denk daarbij aan astma, diabetes, obesitas, allergieën, coeliakie, hart- en vaatziektes, kanker en bepaalde geestelijke stoornissen. Wereldwijd zijn deze ziektes volgens de WHO verantwoordelijk voor 60% van de sterftegevallen en de WHO verwacht dat dit getal in de komende tien jaar met nog eens 17% stijgt. Een paar gezaghebbende instituten hebben berekend dat dit in 2030 tot het failliet van de mondiale gezondheidsstelsels kan leiden.

De WHO heeft vier risicofactoren aangewezen: roken, alcohol, slechte voeding en gebrek aan beweging, maar de film wil een ander aspect inbrengen: de bacteriologische toestand in de wereld.

Een gezond ecosysteem is een systeem dat in balans is. Als de diversiteit afneemt, wordt de gezondheid kwetsbaarder. Dat geldt ook voor de mens, want het menselijk lichaam bestaat uit veel meer bacteriën dan er humane cellen zijn; de verhouding is ongeveer tien tegen één. Zoals één van de deskundigen in de film zegt: “We’re 90% microbial and only 10% mammalian.” Ik moest er wel om lachen, toen ik het hoorde… slechts 10% zoogdier! We hebben die gezonde flora dus hard nodig!

Dat betekent dat we moeten voorkomen dat onze kinderen met een gehandicapt immuunsysteem aan het leven beginnen. We moeten die bacteriën dus niet keihard bestrijden (bijvoorbeeld met antibiotica!), maar koesteren en zorgen dat ze als ‘moederlijke erfenis’ bij de geboorte worden overgedragen.

De film legt uit hoe zich in de weken en dagen voor de geboorte belangrijke bacteriën verzamelen in de vagina en borsten van de moeder. Tijdens de geboorte pikt de baby ze op en daarmee begint de ontwikkeling van baby’s immuniteit. Dit proces is cruciaal voor de gezondheid op de lange termijn, samen met huid-op-huidcontact en borstvoeding. De eerste bacteriën ‘primen’ namelijk de darm en voor dat eerste ‘primen’ is er maar één kans: bij de geboorte.

Een verkeerde darmflora en een onvolwaardig immuunsysteem ontstaan sneller bij een keizersnede dan bij een gewone geboorte. Het is daarom zorgelijk dat het aantal keizersneden zo drastisch stijgt.

Omdat de sectio steeds veiliger is geworden, wordt de drempel om er één toe te passen echter steeds lager, zo legt de film uit. Sectio’s worden daarom gemakkelijker aangeboden én steeds gemakkelijker gevraagd! En dat terwijl de langetermijngevolgen in feite nog onbekend zijn…

Wel komt er meer zicht op de gevolgen. Recent onderzoek lijkt uit te wijzen dat niet alleen het darmweefsel, maar ook ander weefsel, waaronder het hersenweefsel, negatief wordt beïnvloed door die ‘foute’ bacteriën.

De film vertelt over een procedure waarbij wordt getracht deze bacteriële nadelen van de keizersnede te omzeilen. Huid-op-huidcontact helpt daarbij, net als borstvoeding, en er is een nieuw idee om ‘vaginal swabs’ te gebruiken. Vlak voor de sectio wordt er een gaasje ingebracht in de vagina van de barende moeder. De chirurg haalt het gaasje eruit, bewaart het steriel, en zodra de baby is geboren, wordt het gaasje langs de mond, het gezicht en de rest van het babylichaam gehaald. Zo komen de gezonde moederlijke bacteriën meteen bij de baby terecht.

Persoonlijk ben ik huiverig voor dit soort ontwikkelingen, omdat ze meer de symptomen bestrijden dan het probleem oplossen. Natuurlijk zie ik in dat het belangrijk kan zijn in het geval waarin een sectio echt nodig is. Ik ben alleen bang dat er gemakkelijk kan worden gezegd: “Oh, kan het ook met een gaasje? Laat dan maar zitten, die vaginale bevalling.”

Moet de vraag niet zijn hoe het komt dat vrouwen zo weinig vertrouwen hebben in hun vaardigheden om een kind te baren (en te zogen!)? Waarom zijn ze daar zo bang voor? Hoe komt het dat ze zich zoveel onzin laten aanpraten van mensen die zich presenteren als deskundigen, maar vaak volstrekt onvoldoende kennis hebben van de fysiologie in de vroege postpartum periode? Zouden we dáár niet liever naar kijken met elkaar?

Overigens vond ik dat in de film bepaalde verbanden wel wat snel gelegd en op het conto van de keizersnede werden geschreven. Hier en daar leek de belangrijke, langdurige borstvoedingsperiode te weinig aandacht te krijgen. Natuurlijk is het heel belangrijk welke bacteriën erin gaan op moment 0, bij de geboorte. Hoe de darm daar vervolgens mee omgaat, is echter sterk afhankelijk van de voeding die erin gaat, van de immuunfactoren die de baby tot haar beschikking heeft. Daar had ik graag wat meer aandacht voor gezien. Ook de psychologische effecten van een keizersnede mogen nog meer worden belicht. Wat doet het voor een moeder als ze die bekrachtigende ervaring van het zelf baren van haar kind misloopt? En in hoeverre zitten er geldelijke motieven achter de gemaakte beleidskeuzes? Ook dat is een vraag die een kritische analyse verdient.

Vooralsnog lijkt er zowel in Nederland als in de rest van de wereld op politiek niveau echter weinig aandacht te bestaan voor de gevolgen van geboortepraktijken. In dat opzicht hoop ik van harte dat deze film volop in de belangstelling komt en tot discussie leidt, net als de films ‘Freedom for Birth’, ‘Birth As We Know It’ en ‘Organic Birth’. Ieder mens begint haar leven immers bij de geboorte! Van daaruit worden we gevormd en worden onze allereerste herinneringen bepaald.

Heb je de première gemist, dan kun je op 27 september om 19.30 uur terecht in Amsterdam (Herengracht 425), op zaterdag 4 oktober om 9.30 uur in Amersfoort (Euroweg 100, www.patriciadijkema.nl) en op zondag 19 oktober om 14.00 uur in Amersfoort (weer Euroweg 100). Meer informatie vind je op de pagina van de Geboortebeweging. Van harte aanbevolen!