Wetenschappelijke spijsvertering

Je hebt van die mensen die tot op hoge leeftijd een geniaal brein houden en daarmee dingen verzinnen en tot stand brengen waar de rest van de wereld profijt van heeft. Eén van die mensen is Michel Odent. Ik steek nog maar weer eens de loftrompet over zijn ideeën en visies, want jongens, jongens, het is niet te geloven wat hij altijd maar weer opschrijft!

Afgelopen weekend las ik in een avond en een middag in hoog tempo één van zijn laatste boeken, weliswaar niet zo dik, maar wel razend interessant.

Het boek is van 2011 (toen hij 81 was en dit jaar kwam zijn laatste boek uit, leeftijd 83!) en de titel is ‘Childbirth in the Age of Plastics’. Hij betoogt daarin dat veel van de recente ontwikkelingen in de geboortezorg te danken (of te wijten…?) zijn aan de grootschalige opkomst van het gebruik van ogenschijnlijk veilige plastics. Vrouwen krijgen via plastic infuusslangen tijdens de bevalling allerlei stoffen toegediend, zonder dat we werkelijk weten wat daarvan het effect is op hun oxytocine- en dopaminesystemen én op hun op dat moment nog ongeboren baby.

Het oxytocinesysteem is voor veel aspecten van het leven zo belangrijk, dat Odent zich, mede vanwege de epigenetische aspecten, grote zorgen maakt over het routinematige gebruik van syntocinon en pitocine:

“It is possible that, at a quasi-global level, we routinely interfere with the development of the oxytocin system of human beings at a critical phase for gene-environment interaction. (…) Interfering in normal reproductive physiology raises critical issues.”

Ingrijpen in de normale fysiologie heeft gevolgen… maar welke? Het is moeilijk om op basis van statistische gegevens goed onderbouwde conclusies te trekken, omdat de hele terminologie in de war wordt geschopt door de gehanteerde definities. Er zijn landen waar een bevalling die niet met tang of vacuüm of keizersnede eindigt, als een ‘spontane’ of ‘normale’ bevalling wordt geclassificeerd, zonder dat erbij wordt vermeld dat er sprake was van een oxytocine-infuus. Is dit echter daadwerkelijk een irrelevant detail? Willen we deze richting aanhouden of kunnen we het tij nog keren?

“For the first time in the history of our species, most women do not rely any more on the release of their natural hormones to have babies: either they use pharmacological subsitutes, particularly drips of synthetic oxytocin, or they give birth by caesarean. In other words the human oxytocin system has become useless in the critical period surrounding birth. (…) What will be the effects of a weaker and weaker human oxytocin system? What is the future of love hormones? What is the future of humanity?”

Grote vragen, maar wanneer je zijn boek leest (en ziet hoe hij ze linkt aan zaken als voeding, autisme, verslaving, anorexia), voel je de urgentie ervan en realiseer je je dat ze niet uit de lucht gegrepen zijn, maar wel degelijk een wetenschappelijk fundament hebben.

Bij alle wirwar aan onduidelijkheden en bij de kwestie of de medische wereld wel zo ongelimiteerd en schijnbaar eenvoudig allerlei zaken mag toepassen waarvan de langetermijngevolgen niet bekend zijn, geeft hij aan zichzelf in de zorg voor gezinnen meestal een vraag te hebben gesteld die ook mij na aan het hart ligt: “If I were the baby, what would my choice be?”

Met humor verwijst hij ook naar een ontdekking uit de jaren 70 van de vorige eeuw: “[We] learnt that a newborn baby needs his or her mother.” Overigens tekent hij hierbij meteen aan dat het in deze tijd politiek incorrect is om het zo te formuleren, want de aanvaarde verwoording luidt: “Een baby heeft zijn of haar ouders nodig.”

Verder bevat het boek diverse pleidooien voor de optimale bevalling:
* Tijdens de baring moet de neocortex zo veel mogelijk het zwijgen worden opgelegd, dus stilte, gedimd licht, een veilige omgeving zijn voorwaarden voor een gemakkelijke geboorte.
* Adrenalinespiegels moeten zo laag mogelijk zijn (want dan kunnen de oxytocinespiegels zo hoog mogelijk zijn), dus gestreste mensen “should be sent miles away”. :-)
* Wie zich bekeken voelt, kan minder goed loslaten, dus geen heel leger aan mensen om de barende heen, maar een breiende vroedvrouw stil in de hoek.
* Oxytocine is een ‘verlegen hormoon’, dus respecteer de privacy om zo een “fetal ejection reflex” mogelijk te maken.
* Het vroegtijdig doorknippen van de navelstreng is een onnodige interventie die de oxytocineflow belemmert, dus laat de navelstreng gewoon rustig uitkloppen.

Zelfs de steriele waterinjecties als middel bij pijnbestrijding komen voorbij, maar Odent ziet weinig toekomst voor deze ingreep: “It is too simple and too cheap.” Tsja…

Het boek eindigt tot slot met een grappige epiloog, waarin een wereld wordt geschetst waarin alle dromen van Michel Odent uitkomen, waar de fysiologie hoogtij viert en de politieke correctheid aan die fysiologie volstrekt ondergeschikt wordt gemaakt.

Dat iemand die zó veel heeft gezien van de wereld en zó diep in de materie zit, uiteindelijk toch weer voornamelijk de fysiologie op de voorgrond plaatst, ervaar ik als een zeer inspirerend verschijnsel. Ik sluit me dan ook van harte aan bij zijn uitspraak dat het niet genoeg is om kennis te hebben, als die kennis haar weg niet vindt naar de alledaagse werkelijkheid!