dinsdag 2 juli 2013

Nieuwe nieuwe aanpak: CBM, highly contextual


Vorige week schreef ik een pleidooi voor TBM, Trust Based Medicine. Tot mijn verrassing hadden diverse mensen dat gelezen als ThuisBlijfMoeder! Ik was er niet opgekomen, want ik lees niet mee op de fora waar die term gemeengoed is.
Toch vind ik de verwarring niet wenselijk en de kans dat die ontstaat binnen het werkveld waarop ik mij begeef, vind ik te groot. Ik heb daarom besloten om de term te veranderen in CBM, Confidence Based Medicine. Dat woord lijkt grappig genoeg ook nog meer op 'evidence', dus dat is wel aardig.

Bovendien is 'confidence' een prachtig woord. Het komt van het Latijnse 'fidere', wat 'geloven', 'vertrouwen op', ‘het aandurven’ betekent. Met het voorvoegsel 'con' erbij wordt een werkwoord altijd nog weer wat sterker van betekenis. In essentie is ‘con’ (of ‘com’, afhankelijk van de rest van het woord) een aanduiding voor 'samen', ‘met de ander’.
Het woord ‘confidens’ betekent ‘vol goede moed’, ‘vol vertrouwen’ en ‘confidentia’ betekent ‘optimisme’, ‘vast vertrouwen’, ‘zelfvertrouwen’. Dat zijn allemaal wel heel prachtige woorden als het gaat om de wijze waarop we de gezondheidszorg en meer specifiek de perinatale zorg zouden kunnen beschouwen.

Vertrouwen is daarnaast niet zomaar een dingetje; het is een fundamenteel iets, een verschijnsel dat zijn oorsprong vindt in het begin van ons bestaan, in onze babytijd, in onze kinderjaren. Vertrouwen is een psychologisch begrip, maar heeft zeer zeker ook een fysiologische en neurologische wortels. Wat drinken we in, letterlijk en figuurlijk, in die eerste levensfase? Zijn we in liefde ontvangen? Worden we aanvaard? Worden we gezien en gehoord? Worden onze behoeften vervuld? Worden we serieus genomen? De antwoorden op die vragen bepalen mede de anatomische vorming van ons brein en de regulatie van onze hormoonhuishouding.

“Het is wel jouw stokpaardje, hè, die oxytocine?”, zei onlangs iemand die ik hoog acht. Nou heb ik zo langzamerhand geloof ik een kleine kudde aan stokpaardjes, maar oxytocine, of breder geformuleerd fysiologie, is er inderdaad absoluut één van. Hoe graag we ook willen doorgaan voor intellectuele wezens… we worden meer dan we weten en misschien ook wel meer dan ons lief is, aangestuurd vanuit heel primaire gevoelens: veiligheid en angst zijn de doorslaggevende twee. Mensen als Kerstin Uvnäs Moberg, Michel Odent en Jaak Panksepp zeggen er razend interessante dingen over.

Ik ken echter nóg iemand die een zeer belangrijke uitspraak deed over dit soort zaken: Nils Bergman. We waren in december 2012 in Brussel samen aan het werk om de vertaling van ‘Koester je kleintje’ te voltooien en op een gegeven moment reageerde hij op een vraag van mij met een bedachtzame stilte en toen de woorden: “Well… it’s highly contextual.” Ik kreeg in april 2013 met zijn vrouw Jill Bergman nog een hilarisch gesprek over wanneer hij dit zinnetje inzet, want het is een kreet die je bijna lukraak kunt gebruiken. Probeer het maar eens wanneer je zelf in een lastige situatie zit: “Nou… het hangt nogal sterk van de context af.”

In het kader van CBM en de perinatale zorg is er echter wel degelijk wat zinnigs over te zeggen. Veel verschijnselen worden geheel los van de context beoordeeld en het is zeer de vraag of je dan wel tot relevante conclusies kunt komen. Cascade van interventies in het ziekenhuis? Sectiocijfers? Stress bij de baring? Borstvoedingsrelaties die stuk lopen? Duur van de borstvoedingsrelatie? Zogenaamd Vitamine D-tekort in moedermelk? “It’s all highly contextual.” Verander de context en de kans is groot dat je tot heel andere gevolgtrekkingen komt. Zeker wanneer je daarbij ook nog eens in overweging neemt dat er samenlevingen zijn waar je heel andere resultaten ziet, is het zinnig om je af te vragen wat de invloed van de culturele context is en of je wel praat over een objectief meetbaar verschijnsel.

“Hear, hear”, reageerde een gewaardeerde collega vorige week, toen ik een link legde tussen veilige hechting en een vlotte baring die niet tot PTSS leidt. Ja, natuurlijk neem ik dan zevenmijlslaarzenstappen; dat weet ik ook wel. Daarmee is echter niet gezegd dat mijn conclusie uit de lucht is gegrepen. En ja, natuurlijk zijn er ook onverwachte situaties en hindernissen, hoe veilig de hechting of hoe groot het zelfvertrouwen ook is. Casuïstiek met n=1 (een populatie van 1 persoon) is echter geen wetenschap die je op een totale bevolking van toepassing kunt verklaren.

Confidence, vertrouwen, is geen vaag begrip. Het is opgebouwd uit heel veel factoren en voor verantwoorde gezondheidszorg moeten al die factoren worden meegewogen. Ik ben oprecht van mening dat er naar al die factoren dikwijls te weinig wordt gekeken. Natuurlijk moeten we dweilen als de kraan open staat (en adequate PTSS-behandeling realiseren, vooral als de cijfers onaanvaardbaar hoog zijn), maar er moet evenzeer worden gekeken waar al dat water vandaan komt en of die kraan niet dicht kan. Zeer bemoedigend, dus, dat Alec Malmberg als gynaecoloog morgen op het symposium van HypnobirthingNederland komt spreken over ‘zin in de bevalling’!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten