Vorige week schreef ik een pleidooi voor TBM, Trust Based
Medicine. Tot mijn verrassing hadden diverse mensen dat gelezen als ThuisBlijfMoeder!
Ik was er niet opgekomen, want ik lees niet mee op de fora waar die term
gemeengoed is.
Toch vind ik de verwarring niet wenselijk en de kans dat die
ontstaat binnen het werkveld waarop ik mij begeef, vind ik te groot. Ik heb
daarom besloten om de term te veranderen in CBM, Confidence Based Medicine. Dat
woord lijkt grappig genoeg ook nog meer op 'evidence', dus dat is wel aardig.
Bovendien is 'confidence' een prachtig woord. Het komt van
het Latijnse 'fidere', wat 'geloven', 'vertrouwen op', ‘het aandurven’ betekent.
Met het voorvoegsel 'con' erbij wordt een werkwoord altijd nog weer wat sterker
van betekenis. In essentie is ‘con’ (of ‘com’, afhankelijk van de rest van het
woord) een aanduiding voor 'samen', ‘met de ander’.
Het woord ‘confidens’ betekent ‘vol goede moed’, ‘vol
vertrouwen’ en ‘confidentia’ betekent ‘optimisme’, ‘vast vertrouwen’, ‘zelfvertrouwen’.
Dat zijn allemaal wel heel prachtige woorden als het gaat om de wijze waarop we
de gezondheidszorg en meer specifiek de perinatale zorg zouden kunnen
beschouwen.
Vertrouwen is daarnaast niet zomaar een dingetje; het is een
fundamenteel iets, een verschijnsel dat zijn oorsprong vindt in het begin van
ons bestaan, in onze babytijd, in onze kinderjaren. Vertrouwen is een
psychologisch begrip, maar heeft zeer zeker ook een fysiologische en
neurologische wortels. Wat drinken we in, letterlijk en figuurlijk, in die
eerste levensfase? Zijn we in liefde ontvangen? Worden we aanvaard? Worden we
gezien en gehoord? Worden onze behoeften vervuld? Worden we serieus genomen? De
antwoorden op die vragen bepalen mede de anatomische vorming van ons brein en
de regulatie van onze hormoonhuishouding.
“Het is wel jouw stokpaardje, hè, die oxytocine?”, zei
onlangs iemand die ik hoog acht. Nou heb ik zo langzamerhand geloof ik een
kleine kudde aan stokpaardjes, maar oxytocine, of breder geformuleerd fysiologie,
is er inderdaad absoluut één van. Hoe graag we ook willen doorgaan voor
intellectuele wezens… we worden meer dan we weten en misschien ook wel meer dan
ons lief is, aangestuurd vanuit heel primaire gevoelens: veiligheid en angst
zijn de doorslaggevende twee. Mensen als Kerstin Uvnäs Moberg, Michel Odent en
Jaak Panksepp zeggen er razend interessante dingen over.
Ik ken echter nóg iemand die een zeer belangrijke uitspraak
deed over dit soort zaken: Nils Bergman. We waren in december 2012 in Brussel
samen aan het werk om de vertaling van ‘Koester je kleintje’ te voltooien en op
een gegeven moment reageerde hij op een vraag van mij met een bedachtzame
stilte en toen de woorden: “Well… it’s highly contextual.” Ik kreeg in april 2013
met zijn vrouw Jill Bergman nog een hilarisch gesprek over wanneer hij dit
zinnetje inzet, want het is een kreet die je bijna lukraak kunt gebruiken.
Probeer het maar eens wanneer je zelf in een lastige situatie zit: “Nou… het
hangt nogal sterk van de context af.”
In het kader van CBM en de perinatale zorg is er echter wel
degelijk wat zinnigs over te zeggen. Veel verschijnselen worden geheel los van
de context beoordeeld en het is zeer de vraag of je dan wel tot relevante
conclusies kunt komen. Cascade van interventies in het ziekenhuis? Sectiocijfers?
Stress bij de baring? Borstvoedingsrelaties die stuk lopen? Duur van de
borstvoedingsrelatie? Zogenaamd Vitamine D-tekort in moedermelk? “It’s all highly
contextual.” Verander de context en de kans is groot dat je tot heel andere gevolgtrekkingen
komt. Zeker wanneer je daarbij ook nog eens in overweging neemt dat er
samenlevingen zijn waar je heel andere resultaten ziet, is het zinnig om je af
te vragen wat de invloed van de culturele context is en of je wel praat over
een objectief meetbaar verschijnsel.
“Hear, hear”, reageerde een gewaardeerde collega vorige week,
toen ik een link legde tussen veilige hechting en een vlotte baring die niet
tot PTSS leidt. Ja, natuurlijk neem ik dan zevenmijlslaarzenstappen; dat weet
ik ook wel. Daarmee is echter niet gezegd dat mijn conclusie uit de lucht is
gegrepen. En ja, natuurlijk zijn er ook onverwachte situaties en hindernissen,
hoe veilig de hechting of hoe groot het zelfvertrouwen ook is. Casuïstiek met
n=1 (een populatie van 1 persoon) is echter geen wetenschap die je op een
totale bevolking van toepassing kunt verklaren.
Confidence, vertrouwen, is geen vaag begrip. Het is
opgebouwd uit heel veel factoren en voor verantwoorde gezondheidszorg moeten al
die factoren worden meegewogen. Ik ben oprecht van mening dat er naar al die
factoren dikwijls te weinig wordt gekeken. Natuurlijk moeten we dweilen als de
kraan open staat (en adequate PTSS-behandeling realiseren, vooral als de cijfers
onaanvaardbaar hoog zijn), maar er moet evenzeer worden gekeken waar al dat
water vandaan komt en of die kraan niet dicht kan. Zeer bemoedigend, dus, dat
Alec Malmberg als gynaecoloog morgen op het symposium van HypnobirthingNederland komt spreken over ‘zin in de bevalling’!
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten