Geuren en kleuren

Afgelopen zondag wandelden mijn man en ik in de buurt van Gasselte. Tijdens de eerste levensjaren van mijn zusje en mij hadden mijn ouders een seizoenplaats met de bungalowtent op een camping in dit dorp. Het was alweer lang geleden dat ik er was en ik wilde ik graag het terrein even bezoeken. Bij aankomst zag ik in gedachten langs de bosrand de tere grasklokjes die er tegenwoordig in het voorjaar weer zijn, maar die door drastisch bermonderhoud jarenlang zeldzaam waren.
Ik was er vrij zeker van dat ik zó naar ons plekje kon lopen. We liepen de camping op, het lange pad af, tussen de bomen door, rechts de kleine zandvlakte, links de grote, nog een klein stukje verder… en daar was het voor mij belangrijkste herkenningspunt: een jeneverbesstruik op een kleine verhoging. Jeneverbessen kunnen heel oud worden en ook decennia later kun je ze goed herkennen. Het viel me op dat hij zo langzamerhand wel wat uit elkaar was gevallen. Het paadje tussen de hoofdstammen was nu een stuk breder dan destijds, maar hij stond er nog steeds. Ik herinnerde me hoe ik in het binnenste van de grote struik met mijn pop speelde en hoe de wortels met het zand ertussen een soort commode vormden waarop mijn pop kon liggen. Die commode leek veel lager geworden, maar ja… met driejarige beentjes lijkt alles natuurlijk een stuk hoger.
Ik zag dat de zandgrond meer begroeid was geraakt op de plek waar mijn vader ruim veertig jaar geleden een zandkuil voor mij groef en met de schep zorgvuldig een tafel en een bankje erin vormde.
Ik zag bijna tastbaar mijn oom weer lopen, met zijn toilettas in de hand en zijn handdoek om de nek, als hij fris geschoren terugkwam van het toiletgebouw, een guitige blik op zijn gezicht.

Het meest indringende was echter de geur. Het bos op de camping is een gemengd bos, met eikenbomen en naaldbomen, en de bodem bestaat uit zand, gras en heide. Waar ter wereld ik ook loop… als ik die mengeling van natuurlijke begroeiing ruik, ben ik op deze plek. Zo diep heeft die geur zich in mijn geheugen gevestigd en zo zeer is die verbonden met de herinnering aan een zorgeloze tijd, dat er geen andere geur tegenop kan.
Er gebeurde veel in de jaren erna en ik kan deze kostbare terugblik niet meer delen met mijn ouders en mijn zusje, omdat ze er niet meer zijn. Toch is de herinnering onuitwisbaar, want als kind neem je de dingen diep in je emotionele brein op. Daar raken geuren en kleuren verbonden met die ene afweging: veilig of niet veilig. Dat is de keuze die onze baby’s maken: veilig of niet veilig, toenadering zoeken of afstand bewaren, verbinden of verdedigen. Als ouders en als zorgverleners hebben we dus een heel belangrijke rol voor onze jongsten: hoe meer van die krachtige, veilige herinneringen we ze kunnen geven, hoe stabieler ze in het leven staan, hoe opener ze de wereld tegemoet treden en hoe gezonder ze zijn!

Vanavond reis ik af naar een nieuwe plek in mijn leven die verbonden is met geuren en kleuren. Sinds 2004 kom ik er bijna elke herfst en bouw ik zorgvuldig aan positieve associaties. De glooiende heuvels, de herfstige bomen, de houtstapels die wachten op de winter, de kerkklok die beiert over het dal en altijd dezelfde geurige thee… Het is een plek voor bezinning, voor dagelijkse wandelingen, voor stilte en nadenken. Het is ook een plek waar ik hard aan diverse projecten heb gewerkt en waar nu ‘Koester je kleintje’ in de schijnwerpers zal staan, opdat ook de aller-, allerkleinste kindjes in ons midden omringd worden met wat ze het allergrootste gevoel van veiligheid geeft: mama’s geurige, lieve lijf.