Samen slapen... nog steeds een goed idee!

In 2011 publiceerde ik ‘Slapen met je baby’, de Nederlandse vertaling van ‘Sleeping With Your Baby’, geschreven door James J. McKenna. Het was een inspirerend project, zowel het samenwerkingsproces met Jim McKenna als alle fotoshoots bij ouders en kinderen. Het is prachtig om te zien hoezeer zowel kinderen als vaders en moeders genieten van elkaars lijfelijke nabijheid. Jim zegt ergens in zijn boek: “Anders gezegd kun je stellen dat slaapomstandigheden in het algemeen de verstandhouding weerspiegelen die er al is. Soms worden bepaalde eigenschappen van de relatie door de slaapgewoontes bekrachtigd. Soms kunnen dingen worden bevorderd of overdreven, maar dat staat los van de vraag of de relatie goed of slecht is. Slaapomstandigheden creëren geen relatie. Als de relatie gedurende de dag in essentie heel erg goed is, zal coslapen dat wat al goed is, net zo goed houden of zelfs verbeteren gedurende de nacht.”
Dat betekent dat coslapen de continuïteit van de relatie waarborgt. Dat is belangrijk, want een jong kind stelt telkens opnieuw één basale vraag: “Ben ik veilig?” Is het antwoord ‘ja’, dan blijft het lichaam in balans en kan een kind (’s nachts) kwalitatief goed slapen en (overdag) goed spelen, groeien, leren en sociaal contact maken. Een goede kwaliteit slaap is overigens niet hetzelfde als een nacht waarin het kind gedurende acht of tien uren niet wakker wordt! :-) Zoals ik onlangs las in het boek over borstvoeding van Kraamzorgorganisatie Kraamzus: “Vier uur is doorslapen, zes uur is uitslapen!” Geweldig; dat is nog eens een statement dat de fysiologie van de baby respecteert!
Antwoordt een kind echter bij herhaling ‘nee’ op de vraag naar veiligheid, dan gaan er in het lichaam allerlei processen van start die de geestelijke en lichamelijke gezondheid op de korte en de lange termijn negatief beïnvloeden. Hier vind je een overzicht van waartoe dat allemaal kan leiden.



De afgelopen dagen was er op internet weer rumoer over het onderwerp coslapen. Het is belangrijk om helder onderscheid te maken in de terminologie, want er zijn meerdere vormen:
coslapen: ouders en kind(eren) slapen in elkaars nabijheid, zonder deuren of muren ertussen;
rooming-in: het kind slaapt op zintuiglijke afstand van de ouders, bij hen in de kamer, maar niet per se bij hen in bed;
bedding-in: het kind slaapt bij de ouders in bed, op hetzelfde slaapoppervlak;
cobedding: kinderen van gelijke leeftijd slapen samen in één bed.

De vorm waartegen bij herhaling wordt gewaarschuwd, is bedding-in. Het blijft merkwaardig dat een vorm van menselijk gedrag (of nog breder gesteld, van zoogdiergedrag) die overal ter wereld kan worden waargenomen, in westerse landen als zo levensbedreigend wordt neergezet.
Een mooi artikel over hunter-gatherer-samenlevingen zegt er dit over: “In every known society of human hunter-gatherers and of higher primates, mother and infant sleep immediately nearby, usually in the same bed or on the same mat. A cross-cultural sample of 90 traditional human societies identified not a single one with mother and infant sleeping in separate rooms: that current Western practice is a recent invention responsible for the struggles at putting kids to bed that torment modern Western parents.”
Kortom: in de meeste samenlevingen was én is het een heel vreemde gedachte voor ouders om hun kind in de nacht alleen te laten, want ze horen bij hun moeder.

Sarah Blaffer Hrdy schrijft er dit over in ‘Mothers and Others’: “Mother infant co-sleeping may be as close to a primate universal in childcare as can be found. (…) The existence of this near-universal suggests that human infants who find it distressing to be put alone in a dark room at night, or who find bedtime especially stressful when away from home, are well within what we might call their ‘primate rights’.”



Dat is niet niks, ‘het recht van de primaat’, om samen met de moeder te slapen. Dan moet je wel met een goed verhaal komen om baby’s en ouders dat recht min of meer te ontzeggen door te dreigen met de dood van het kind als ze het lef hebben om toch met dat hummeltje in één bed te kruipen.
Dat goede verhaal wordt dan ook niet vaak verteld. Er worden heel wat pogingen ondernomen, maar er duiken meestal al snel reacties op die dat antropologisch onverantwoorde verhaal zodanig onderuit halen dat er zo goed als niets van overblijft. Zo ging het ook deze keer met de opgeheven vinger in het British Medical Journal dat ik hierboven heb genoemd.
Lees het hier en hier en hier en hier.

Gelukkig zijn er ook mensen met gezond verstand, die graag willen horen hoe ze dat coslapen zo veilig mogelijk kunnen doen. Een deel van die groep komt zaterdag luisteren op de OudersNatuurlijk-beurs tijdens mijn lezing, ‘Samen slapen? Goed idee!’ Welkom!