Samenhang

Wat is het ergste wat een mens kan overkomen? Over die vraag heb ik de laatste weken nagedacht, naar aanleiding van een aantal ervaringen en gebeurtenissen. Ik liet bij mijn overwegingen allerlei begrippen de revue passeren en kwam telkens op uit op iets wat in één woord is samen te vatten: eenzaamheid. Alle dingen die het leven moeilijk en tijdelijk of permanent ondraaglijk maken (slechte gezondheid, verlies van dierbaren, gemolesteerd worden, gebrek aan erkenning voor wie je bent, om er een paar te noemen), zijn vooral daarom pijnlijk omdat ze met veel eenzaamheid gepaard gaan. Alles wat we in het leven doormaken, is draaglijker met liefhebbende mensen om ons heen die ons kennen en aanvaarden zoals we zijn, die met woorden en daden hun armen om ons heen slaan.

Een mens is een sociaal dier. We onderscheiden ons van andere dieren door ons enorme intellectuele potentieel. We kunnen naar de maan en terug, we kunnen bijna naar Mars (maar nog niet weer terug… :-)), we kunnen wereldwijd in ‘realtime’ met elkaar communiceren via de meest gecompliceerde technologie, er kunnen uiterst precaire operaties worden uitgevoerd om ons lichaam aan de praat te houden en we kunnen dieper dan DNA-niveau de natuur ontrafelen. Dat lijkt allemaal heel wat (en dat is het ook), maar in essentie drijven we op emotie en op interactie met de ander. Het meest basale deel van onze hersenen is gericht op de belangrijkste lichaamsfuncties en die raken in stress en uiteindelijk uitgeput als er dreiging is die we niet kunnen afweren. Omgekeerd voelen we ons geweldig als we plezier hebben met anderen om ons heen. Dat is goed voor ons hart, goed voor onze bloeddruk, goed voor onze spijsvertering en goed voor ons brein, dat dan baadt in oxytocine.

In hoopvolle verwachting op verbinding met de ander… zo begint een kind aan het leven. Die ander is eerst de moeder en vervolgens in kleine stappen de rest van de wereld. Hoe komt het dat het vaak zo jammerlijk mis gaat?
Een Zuidoost-Aziatische stad waar een jonge vrouw wordt verkracht en sterft, een Afrikaans land waar mensen elkaar opjagen en vermoorden, een Europees voetbalveld waar een scheidsrechter wordt doodgeschopt... Waar begint het, dat gebrek aan inlevingsvermogen in de ander? Waar begint het tekort aan verbinding, de eenzaamheid die het brein angstig en defensief maakt?

Keer op keer horen we weer de adviezen om baby’s alleen te laten en ze niet te veel vast te houden en te koesteren. Ze moeten zogenaamd leren onafhankelijk te zijn en ze worden bovendien geacht het leven van de volwassenen niet al te zeer te verstoren. De rechten van de vrouw, de rechten van ouders… ze worden krachtig verdedigd, maar wie komt er op voor de rechten van het kind?
De Verenigde Naties hebben een lang document gewijd aan de rechten van het kind. Daarin wordt ook de ‘highest attainable standard of health’ genoemd als een kinderrecht. De rechten van de één (in dit geval het kind) leiden echter altijd tot plichten van een ander (in dit geval de volwassenen om het kind heen). De gezondheid van kinderen is afhankelijk van de samenleving op micro- en macroniveau. Dat begint met het creëren van een veilige, voor de baby ontspannen kraamtijd. Om die mogelijk te maken, heeft de moeder een veilige omhulling nodig waarbinnen ze niet méér hoeft te doen dan er zijn voor haar baby. En om dát te realiseren, is een sociale omgeving nodig die begrijpt hoe cruciaal die eerste levensfase voor een kind is.

Bezuinigen op de perinatale zorg is dan ook een kortzichtige aanpak. Geld dat je investeert in het begin, verdient zich op termijn dubbel en dwars terug. Geen mens komt ongeschonden door het leven, maar het is wenselijk dat je een goede start maakt. Goed geaard kun je de uitdagingen aan. Met een sociaal netwerk kun je groeien als je onervaren bent en op adem komen als het tegenzit. Voorzien van vertrouwen in jezelf kun je vertrouwen op anderen.
Dat begint bij de geboorte en dus gaan we in Assen de film ‘The Face of Birth’ laten zien. We hopen dat er weer net zo’n mooie opkomst zal zijn als bij ‘Freedom for Birth’ en dat deze film eraan zal bijdragen dat alles rondom de geboorte met de grootste zorg wordt omgeven. Geïnteresseerden in het noorden… jullie horen binnenkort meer en meld je ook gerust bij ons!