Het digitale woordenboek vanDale zegt er dit over: “het besef schuld te hebben”. Een andere veel geraadpleegde bron op internet is Wikipedia. Daar wordt het als volgt omschreven: “Een schuldgevoel is een gemoedstoestand waarbij het geweten een mens plaagt met een onaangenaam gevoel over een bepaalde gedane of juist niet gedane actie. Het wordt vaak gevolgd door gevoelens van berouw of spijt. Schuldgevoel is een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt.”
Dat laatste is interessant. Dikwijls wordt immers de suggestie gewekt dat de ander ervoor zorgt dat we ons schuldig voelen. Het benoemen van de heilzame effecten van een goed verlopende borstvoedingsrelatie zou bij degenen die daarmee geen ervaring hebben (gehad) tot schuldgevoelens leiden. Ook wordt dikwijls in twijfel getrokken dat kunstmatige zuigelingenvoeding belangrijke bestanddelen mist in zowel het proces (voeden uit een fles) als het product (de poedermelk). Is dat niet vreemd?
Als je ervan overtuigd bent dat kunstmatige zuigelingenvoeding niet inferieur is, is een schuldgevoel overbodig.
Als je je er daarentegen van bewust bent dat je jezelf en je kind dingen onthoudt door geen borstvoeding te geven en je kiest daar weloverwogen voor, dan zal schuldgevoel ontbreken.
Als niemand je vertelt wat je samen misloopt als je niet aan de borst voedt, dan is schuldgevoel onterecht. Dan is er hooguit sprake van verdriet, rouw om wat je niet kon ervaren met elkaar. Dat geldt ook als je graag wilde, maar het voeden om wat voor reden dan ook niet is gelukt.
Stel, dat iemand tegen je zegt: “Ik geef mijn kind dagelijks patat, want dat is lekker snel klaar en ik zet hem voor de tv, want dan heb ik geen last van hem.” Voel je je dan schuldig omdat jij dat niet doet…?
Of: “Ik laat mijn baby huilen als hij niet kan slapen. Hij wordt vanzelf stil; ik hoef niet al zijn behoeften meteen te vervullen.” Voel je je dan schuldig?
Of: “Ik geef mijn kind gewoon een mep als hij niet luistert. We zullen wel eens zien wie hier in huis de baas is.” Schuldig?
Anders gezegd: als iemand een volledig andere handelwijze kiest en niks ziet in jouw aanpak of het er niet mee eens is en jij bent oprecht overtuigd van de juistheid van de keuzes die je zelf maakt… voel je je dan schuldig?
Wat is er in de bovenstaande drie situaties zo anders dan wanneer je zegt: “Ik geef borstvoeding, want dat is de natuurlijke voeding voor mijn baby, afgestemd op zijn groei en ontwikkeling, en het biedt ons veel liefdevolle momenten.” Waarom zou een moeder die kunstmatige zuigelingenvoeding geeft zich daardoor schuldig voelen?
“Schuldgevoel is een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt”, zegt Wikipedia. Waarom? Omdat het geweten blijkbaar goed functioneert. Wanneer je je schuldig voelt over iets, is dat omdat je weet dat je beter had gekund en misschien had gemoeten, maar dat niet hebt gedaan. Het Engelse woord voor ‘geweten’ is ‘conscience’, afkomstig van het Latijnse ‘conscientia’, wat zoveel betekent als dat je bij jezelf weet hoe het zit. Niet de ander legt je iets op; je weet het zelf en dat voelt soms verdraaid rottig. Schuldgevoel, over wat dan ook, heeft zo een leereffect: “Volgende keer anders doen, want dit voelt ellendig.”
Wanneer iemand je echter zonder routekaart of GPS het bos in stuurt en je verdwaalt… voel je je dan schuldig? Of voel je je eenzaam en verdrietig, omdat je bang bent en zo graag op de plaats van bestemming had willen aankomen?
Diep van binnen willen veel moeders aankomen op die plaats van bestemming die ‘borstvoeding’ heet. Waarom beginnen ze er anders aan? Het is maffioos om ze zonder ‘routekaart’ op pad te sturen, om ze goede zorg te onthouden, om ze de kans te ontnemen met hun kind het leerproces van coregulatie te doorlopen. Het is pedagogisch en maatschappelijk schadelijk om een situatie te creëren waarin ze niet de voldoening van kracht en trots op hun lijf kunnen ervaren. Die eeuwige mantra van ‘je hoeft je niet schuldig te voelen’ is vaak niet meer dan een armzalige ‘coping strategy’. Het is een manier om de pijn van de niet uitgekomen wens op afstand te houden. Het is een probleem van onze samenleving, met consequenties op micro- en macroniveau, voor de korte én de lange termijn.
Een eerste stap naar een oplossing…? Erkennen dat boosheid en frustratie dikwijls verdriet herbergen. En wat schuldgevoel lijkt, is vaak rouw, pijn om wat verloren ging. Dat onder ogen zien, vraagt kwetsbaarheid en een veilige sociale omgeving. Dat lukt beter als er sprake is van veilige hechting, als je behoeften worden gezien en vervuld. En zo is dan het kringetje weer rond.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten