Afgelopen woensdag besprak ik in mijn blog de folder ‘Slaap kindje slaap’. Die ging over het slapen van baby’s (de
ondertitel zei ‘bij baby’s’, maar
daar bleek het toch eigenlijk niet over te gaan). Deze week is de folder ‘Lekker slapen’ aan de
beurt, met als ondertitel ‘Een goede nachtrust voor je peuter en kleuter’. Deze
folder gaat dus over het iets oudere kind, maar in tegenstelling tot wat de kop
zegt niet over ‘lekker slapen’.
Ik plak de cover van de folder hieronder, maar verder geen
plaatjes dit keer: er valt hier niets op te leuken. Het is te droevig voor
woorden wat er in deze folder wordt bepleit en ik vraag jullie je zonder
gezellige afbeeldingen door deze lange en afschuwelijke tekst heen te werken,
uit mededogen met al die kinderen die aan dit soort beleid worden blootgesteld
op advies van zorgverleners. Ik werd tijdens het doornemen van de folder lichamelijk
beroerd van de implicaties ervan, dus lees dit niet vlak voordat je naar bed
gaat.
Het is voor je peuter
dan ook erg belangrijk dat hij een goed slaapritme ontwikkelt. Deze folder
helpt je daarbij zodat je zoveel mogelijk van een energieke, uitgeruste peuter
kunt genieten.
Ik kan me vinden in het idee dat het voor een groter kind
langzaam maar zeker belangrijker wordt om ’s nachts een goede nacht te maken.
Deze folder gaat niet alleen over het slapen van peuters, maar ook over de
nachtrust van kleuters. Zowel peuters als kleuters hebben vaak al een drukker
programma overdag dan baby’s en het is moeilijker voor ze om daar optimaal van
te genieten als ze eigenlijk te moe zijn.
Mijn doel van de goede nachtrust zou dan ook zijn dat *de
peuter/kleuter* kan genieten van het leven. Uiteraard is dat voor ouders ook
fijn, maar om de indruk te wekken dat de goede nachtrust tot doel heeft dat jij
als ouder zoveel mogelijk van je kind kunt genieten… nee, daar ben ik het (voor
de zoveelste keer) niet mee eens. Een baby, peuter of kleuter is immers geen
gadget voor jouw vermaak.
Als peuters moeite
hebben met in- en doorslapen, komt dit vaak doordat ze als baby niet hebben
geleerd om zelfstandig in slaap te vallen of doordat ze nog geen vast
slaapritme hebben ontwikkeld.
De vervolgvraag moet dan natuurlijk zijn: hoe komt het dat
een kind zich in haar babytijd niet veilig genoeg voelde om zich aan de slaap
over te geven als er sprake was van vermoeidheid? Was er te weinig troost, te
weinig nabijheid, te weinig bevrediging van primaire behoeften?
“Jong geleerd, oud gedaan”, zegt het spreekwoord; geldt dat
ook voor slecht slapen en angstig zijn?
Veel van hen gaan dan
ook huilen of schreeuwen als ze wakkeer op bed gelegd worden. Ouders reageren
hier vaak op door hun peuter weer aandacht te geven en hem gerust te stellen.
Oeh, ja… da’s natuurlijk wel een heel foute actie, je kind
geruststellen als het zo overstuur is…
Je kind leert zo dat
hij met huilen en schreeuwen veel voor elkaar krijgt, terwijl hij eigenlijk
moet leren om zelfstandig in slaap te vallen.(…) Maar dat kun je met de
volgende tips doorbreken.
Moeten we ons geen grote zorgen maken, als een kind
blijkbaar zo angstig is om naar bed te gaan? Waarom ervaart het kind het bed
niet als een veilige plek waar je heerlijk kunt uitrusten? Waarom voelt het als
een bedreigende situatie, eentje waarin de steun en aandacht van de ouders zal ontbreken?
De bedtijd voor
peuters ligt tussen 18.30 en 20.15 uur. Kijk gerust welke tijd jou het beste
uitkomt en leg je kind zoveel mogelijk consequent op deze tijd in bed.
Onlangs werd er een mooi onderzoek gepubliceerd en besproken over variërende melatoninespiegels. Melatonine is het hormoon waarvan we
slaperig worden en niet iedereen maakt op hetzelfde tijdstip op de dag
voldoende hoge spiegels aan om daadwerkelijk toe te zijn aan in slaap vallen.
Los daarvan varieert natuurlijk ieder gezinsritme. Onze kinderen deden vaak
laat in de middag een dutje, zodat ze nog fris en vrolijk waren als papa
thuiskwam. Dat maakte de avondmaaltijd en het daarbij samen doornemen van de
dag gezellig en ook het bad- en voorleesritueel gedijde eronder. Ze gingen
daardoor later naar bed dan het gemiddelde kind, maar ze werden ook niet om
6.00 uur wakker. Naarmate ze groter werden, ontstond er voor de bedtijden wat
meer verschil tussen de vier meisjes en op een goed moment bepaalden ze het
zelf. Ze konden dan ook zeggen: “Ik ben moe vandaag; ik kruip er lekker vroeg
in.” Dat was een grens die ze konden leren voelen, omdat ze daartoe de kans
kregen. De vaardigheid hun eigen grenzen te bewaken, beheersen ze nu allemaal
behoorlijk goed. Nog maar een spreekwoord: “Al doende leert men” en zo is het
ook: in dat waartoe je de kans niet krijgt, zul je niet vaardig worden.
Daarna [na
voorlezen en zingen] is het tijd om
afscheid van hem te nemen. Zeg dat hij niet meer moet roepen en vragen, en dat
hij tot de ochtend in zijn eigen bedje moet blijven. Wat je ook doet, houd je
aan de tijden en volg altijd dezelfde stappen in dezelfde volgorde. Wees
daarbij ook op je hoede voor tijdrekken en smoesjes. “Nog een verhaaltje,
mama?”, “Blijf je bij me liggen?”, het klinkt natuurlijk verleidelijk, maar het
is beter om consequent te zijn en de slaapkamer te verlaten.
De optie van consequent bij je kind blijven liggen wordt
hier niet besproken; die ‘mag’ niet…?
Op pagina 04 wordt het nog minder gezellig:
Heeft je peuter zich
aan het hele slaapritueel gehouden? Is hij niet uit bed gekomen en de hele
nacht rustig geweest? Prijs hem, zeg hoe trots je op hem bent en beloon hem
bijvoorbeeld met een leuke activiteit zoals de eendjes voeren, of doe samen een
dansje. Je kind ziet dit als een grote aanmoediging om de nacht erop weer erg
zijn best te doen. Doet hij dat niet, laat de beloning dan achterwege en neem
’s avonds gewoon weer dezelfde stappen met hem door. Wat hierbij kan helpen, is
een schema met tekeningen of stickers waar je alle stappen op hebt gezet. Dit
kan je peuter stimuleren om rustig in bed te blijven. Heeft je kind eenmaal een
goed slaapritueel ontwikkeld, dan hoef je hem er ook niet meer op te wijzen.
Blijf het ritueel wel gewoon consequent toepassen, en blijf je peuter prijzen
en belonen.
Zucht… Maakt het ook nog iets uit hoe ze de nacht is
doorgekomen, slapend of bezorgd wakker liggend? Kan ze pas op gezellige dingen
rekenen als ze jouw instructies braaf heeft opgevolgd? Moet je kind haar best
doen om in slaap te vallen en te blijven? Motiveert een stickervel tot je
overgeven aan de slaap en de vermoeidheid en tot het ervaren van je bed als een
veilige plek? De toepassing van het ritueel staat los van wat er overdag is
gebeurd? Er kunnen geen gebeurtenissen zijn in het leven van je kind die de
nachtrust verstoren? Zelf heb je ook nooit een verschil tussen de ene en de
andere nacht?
De meeste kleintjes
daarentegen hebben er meer moeite mee, en protesten in de vorm van roepen of
huilen zijn eerder regel dan uitzondering.
Is het niet van belang om te onderzoeken waartégen je kind
protesteert en waaróm ze zo huilt?
Welke aanpak je dan
kiest, is geheel aan jou. Maar voordat je een methode kiest en er tijd en
moeite in steekt, moeten jij en je partner je er goed bij voelen en het er
samen over eens zijn.
Is het ook nog van belang of je kind er zich goed bij voelt
of doet dat er helemaal niet toe? En uiteraard is het altijd aan ouders om zelf
keuzes te maken, niet pas als ze daarvoor ‘toestemming’ krijgen, maar dan
liefst wel keuzes waarin het kindbelang een prominente plaats heeft.
Vervolgens moet je (…)
consequent blijven en niet verslappen. Niet een keer een dagje overslaan, te
snel iets anders proberen of er variatie in aanbrengen.
Welk gezin kent een zo statisch verloop van het dagelijks
leven dat alles altijd exact op dezelfde manier verloopt? En als die bestaan,
zouden we daar dan geen psychiater op af moeten sturen?
Niet elke peuter houdt
zich direct aan het vaste slaapritueel. Vaak wil hij nog een flesje, in slaap
gewiegd worden, of wil hij dat je bij ‘m blijft totdat hij in slaap valt.
Een flesje?! Voor een peuter/kleuter? En waarom geen borst?
Sorry, mensen, het wordt weer een lang verhaal, want deze
folder bevat echt teksten die té erg zijn en die niet onbesproken mogen
blijven. Hou je vast.
Zeg bij het verlaten
van de kamer bijvoorbeeld “mama/papa gaat nu weg, en als je rustig in bed
blijft zonder lawaai te maken, kom ik straks weer even bij je kijken”. Wacht
vervolgens 2-2,5 minuut bijten de kamer. Blijft je peuter rustig, loop dan zijn
kamer weer in en zeg zachtjes dat je trots op hem bent. Verlaat snel de kamer
weer en wacht ongeveer 5 minuten. Nog steeds rustig? Loop de kamer weer in en
herhaal wat je de eerste keer tegen hem zei. Soms moet je dit een aantal keren
doen voordat je peuter in slaap valt.
Ja, dat wil ik wel geloven! Als je aldoor weer binnenkomt
terwijl je kind bezig is in slaap te vallen, dan duurt dat natuurlijk nogal
even. Dat moesten ze mij niet flikken, aldoor maar weer tegen me aan kletsen
terwijl ik mij aan de slaap overgeef! En waarom kun je als ouder trouwens niet
gewoon ‘ik’ zeggen als je tegen je kind praat?
Huilt hij als je de
kamer verlaat? Keer in dat geval niet gelijk terug, maar wacht even rond de 2
minuten. Blijft hij huilen, ga dan naar hem toe, stel ‘m gerust en zeg dat hij
echt moet gaan slapen. Ga altijd na één minuut weer weg, of hij nu huilt of
niet, en wacht vervolgens een minuut of 3, 4. Als hij nog steeds huilt, kun je
weer naar binnen gaan en hem geruststellen. Herhaal dit zoveel als nodig is, en
wacht steeds 2 minuten langer tussen de bezoekjes door.
Gaat hij ’s nachts
huilen, geef hem dan niet teveel aandacht tenzij hij pijn heeft of ziek is. Als
je hem teveel troost, beloon je het huilen en bestaat de kans dat hij dit vaker
gaat doen.
(De spelfout is niet van mij.)
Right… dus als ze rustig is, maak je haar weer wakker met je
heen-en-weer-geloop, maar als ze overstuur is, laat je haar in de steek? Fraai
is het. En hoe gaan we vaststellen of
een kind pijn heeft of ziek is, als er geen werkelijke aandacht aan haar mag
worden besteed? En is zielepijn ook pijn of telt dat niet? Zullen we dan alle
zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg ook maar naar huis sturen?
Allemaal aanstellerij; behoeft geen aandacht.
Met een beetje kennis van de ontwikkeling van een kind kun
je al laaiend worden van een folder als deze, dus je kunt je voorstellen hoe
het inmiddels met mij is gesteld. Lees maar verder:
Neem met je peuter het
hele slaapritueel door en leg hem lekker op bed. Vertel hem bij het afscheid
nemen dat je ’s ochtends samen wat leuks gaat doen als hij rustig gaat slapen
en ’s nachts niet uit zijn bed komt.
Zeg ook dat je niet
meer bij hem komt ook al gaat hij huilen, dreinen of schreeuwen, en dat als hij
uit z’n kamer komt hij gewoon weer terug wordt gelegd. Kijk goed of hij
helemaal snapt wat je bedoelt en verlaat dan de kamer.
Nee, sufferds, natuurlijk begrijpt hij niet helemaal, of
liever gezegd helemaal niet wat je bedoelt! Zo’n kleine hummel SNAPT gewoon
niet waarom hij niet op je kan rekenen als hij alleen is en zich verlaten,
verdrietig of wanhopig voelt! Wat verwacht je nou helemaal van een kind van
anderhalf?!
Gaat hij vervolgens
protesteren of huilen? Reageer er niet op en houd het vol, ga ook niet eventjes
bij hem kijken, hoe moeilijk dat ook is. Onthoud hierbij dat huilen niet altijd
verdriet betekent. Er gebeurt niets ergs met hem.
Oh, en wat betekent het dan zogenaamd wel?! Hij voelt zich
heerlijk? Hij voelt zich veilig en ontspannen, condities die nodig zijn om
lekker in slaap te vallen? En wie komt er op het idiote idee dat dit geen
ernstige gevolgen heeft? Wat denken de schrijvers dat dit doet voor het
vertrouwen van het kind in de liefde en zorg van degenen van wie hij volledig
afhankelijk is? Het is om te huilen, dit soort ‘informatie’. Het is je reinste
kindermishandeling! Maar het wordt nog erger, echt waar:
Hoe hard en lang je
peuter ook huilt – variërend van een paar minuten tot een paar uur – na 7-10
dagen hebben de meeste kinderen geleerd om zelfstandig in slaap te vallen en
blij en vrolijk naar bed te gaan. Je hebt dan wel wat zware nachten achter de
rug, maar die liggen wel mooi achter je!
Ik word onpasselijk van deze tekst! Wie verzint zoiets
achterlijks?! Een paar UUR huilen? En dat mag zich anderhalve week lang iedere
nacht herhalen? En daarna gaat je kind ‘vrolijk’ naar bed? En wat ligt er dan
precies achter je? Of een betere vraag: ligt er ook iets achter het kind of
ligt er nu iets heel zwaars *in* het kind, namelijk een intens gevoel van
eenzaamheid en angst als gevolg van alle manipulatie? Waarom worden de
bedenkers van dit soort adviezen niet voor de rechter gesleept?!
Komt je peuter zijn
bed uit, breng hem dan direct rustig terug naar zijn kamer en zeg dat hij niet
uit bed mag komen maar lekker moet gaan slapen. Laat zijn slaapkamerdeur een
beetje open, blijf kalm en reageert niet op smoesjes en protesten.
Smoesjes? Het gaat hier toch over peuters, niet waar?! En
ondanks alle gedoe denken de schrijvers nog steeds dat een kind in deze stress
‘lekker’ gaat slapen?
Komt hij vervolgens
weer uit bed, leg hem dan terug en zeg ‘m dat je de deur dicht doet omdat hij
weer uit bed is gekomen. Wacht buiten voor zijn deur en doe de deur weer open
als hij een paar minuten stil is gebleven. Herhaal dit net zo vaak totdat hij
in slaap is gevallen. Wil je zijn deur niet dicht doen? Blijf hem dan steeds
rustig terugbrengen en bewaar je goede humeur. De aanhouder wint.
“En bewaar je dictatoriale, non-empathische houding; als je
dat maar lang genoeg doet, dan ben jij de winnaar in het om zeep helpen van het
vertrouwen van je kind in jou. Daar kun je nog jarenlang ‘plezier’ van hebben,
zeker als je kind straks ‘lastig’ wordt in de puberteit.”
En dan de laatste alinea op pagina 07, met een leuke kop:
Geen fijner bed dan
jouw bed
Nee, mensen, vergeet het: ondanks de kop komt het echt niet
meer goed in deze laatste paragraaf. Sterker nog… dit laatste stukje doet
(letterlijk!) de deur dicht:
Bij jou in bed is voor
een peuter natuurlijk erg fijn. Maar voor het aanleren van een goed
slaapritueel is het niet handig. Breng je peuter gewoon naar zijn eigen bed en
blijf niet langer dan een halve minuut bij hem om ‘m te kalmeren. Komt hij er
weer uit, blijf dit dan herhalen en doe als jij dat wilt, je eigen kamerdeur
dicht of zelfs op slot. Let er in dat geval wel op dat het bij jou op de gang
veilig is. Schenk geen aandacht aan protesten en gezeur. “Gewoon lekker slapen
in je eigen bedje!”
Gezeur?! ‘Lekker’ slapen?! En werkelijk… DE DEUR OP
SLOT? (Ja, ik weet dat hoofdletters
schreeuwen betekenen! Mag ik even?!) Men begrijpt dus wel dat het voor een
peuter natuurlijk fijn is om bij jou
in bed te kruipen, maar daar doen we niet aan, aan dingen die fijn zijn voor
een peuter? Wij liggen als partners
gezellig samen in één bed, maar we maken van het slaapgebeuren voor ons kind
een oorlog; we hijsen de slotpoort op en laten de wanhopige vluchteling alleen?
Echt heel positief, dit opvoeden in Drenthe… Ik ga hier werk
van maken. Het is een schande, een grote schande!
(Kijk nog even dit filmpje, voor een idee, en laat aan het einde het
huilen van de baby even op je inwerken.)
Onze peuter loopt zelf naar bed als hij moe is en graag wil slapen. Dat is geen trucje van een goed afgericht hondje, maar het natuurlijke vermogen van ons kind om aan te geven dat hij graag wil slapen. Er hoeft aan geen van alle kanten gemanipuleerd te worden. In ons huis wordt voor iedereen in de natuurlijke behoeften voorzien. Piece of cake. Geen schreeuwende peuter, geen overspannen ouders, iedereen slaapt en is uitgerust.
BeantwoordenVerwijderenDank voor je reactie, Jiddy! Ik begrijp ook niet waarom er zo'n oorlogssfeer van machthebbers en deserteurs/ondermijners moet worden gecreëerd. Zo willen we toch niet met onze kinderen omgaan...? Zouden de schrijvers van de folder hun vrienden ook zo benaderen? En als je allemaal wél eens moe bent, is er ook niet meteen een man over boord. En het is zeker geen aanleiding om je machtspositie ten opzichte van de groeiende, afhankelijke kind te misbruiken, lijkt me. Hopelijk zetten protestgeluiden de beleidsmakers aan het denken! ;-)
BeantwoordenVerwijderen(Oeps... te snel... 'je' groeiende kind, bedoel ik. ;-))
BeantwoordenVerwijderenEcht heel droef, ik ben, denk ik, even hard in schok als jij. Hoewel ik onze kleine meid (14 maanden) haar laten inslapen altijd met veel zorg en liefde heb aangepakt, loopt het hier vaak ook nog moeilijk en vraag ik me soms af wat ik verkeerd doe. Dat weet ik nog steeds niet, maar wat het ook is, ik doe het met veel toewijding en heel veel liefde. Daarover zal ze zich tenminste nooit geen vragen hoeven te stellen.
BeantwoordenVerwijderenWat doe je met zo'n folder? Je zou ze inderdaad voor de rechter willen slepen.
Dank voor je reactie, Koningin Anne! Het is soms moeilijk te achterhalen waarom een bepaald kind bepaalde dingen lastig vindt. Wij hebben vier dochters en hoewel we in grote lijnen de meeste dingen met allemaal ongeveer gelijk deden, pakte het soms voor het ene kind toch heel anders uit dan voor het andere. Dat houdt ook in dat je niet per se iets verkeerd doet, maar dat je zoekende bent naar wat dit specifieke kind nodig heeft van jou/jullie. Zo lang je blijft zoeken en open staat voor de signalen die het kind afgeeft, zo lang je je realiseert dat ze het jullie niet lastig wil maken (zelfs niet als het allemaal lastig is) en zo lang je als doelstelling hebt dat ze zich veilig voelt, dan ben je volgens mij op de goede weg! Met toegenomen inzicht hebben we allemaal later wel dingen waarvan we zeggen: "Had ik toen maar geweten dat (...), dan had ik (...)". Tsja, that's life: voortschrijdend inzicht... hopelijk! hahaha
BeantwoordenVerwijderen