Stemmingmakerij

In 2011 publiceerde ik de Nederlandse vertaling van ‘Sleeping With Your Baby’, het door James J. McKenna geschreven boek over coslapen. De titel van de Nederlandse versie lag voor de hand: ‘Slapen met je baby’. Dat is tenslotte waar het boek over gaat en de titel dekt die lading zeer adequaat.

De titel is dus niet ‘Coslapen met je baby’ of ‘In één bed slapen met je baby’. Ik benadruk dat nog maar eens, want bij herhaling worden al die termen door elkaar gebruikt alsof er geen verschillen zijn en alsof het er niet toe doet hoe je het noemt, wat je doet en welke voorzorgsmaatregelen je daarbij neemt.

Pasgeboren kinderen zijn kwetsbaar en daarom is het van belang dat we ze niet aan onnodige risico’s blootstellen. Om er een paar te noemen: je kind veel alleen leggen, je kind borstvoeding onthouden, je kind geregeld laten huilen. Dit is een minigreep uit verzorgingsgewoonten die zo veelvoorkomend zijn dat mensen denken dat ze ‘normaal’ zijn en geen schade veroorzaken. Dat is een misverstand. En hoe groot dat misverstand is, wordt met het toenemen van de hoeveelheid neurologisch onderzoek alsmaar duidelijker.

Desondanks zijn veel mensen door jarenlange bangmakerij aarzelend als het gaat om die intense nabijheid die een baby nodig heeft. Uitspraken als ‘verwen je kind niet zo’ en ‘zo worden ze nooit zelfstandig’ zijn nog schering en inslag. Dat is een zorgelijke zaak.

Wat nog zorgelijker is, is dat allerlei instanties meedoen met dat bang maken enerzijds en met het afraden van nabijheid en responsiviteit anderzijds. Een bijna karikaturaal voorbeeld daarvan is de recensie die door een aantal medewerkers van de Stichting Wiegedood werd geschreven over ‘Slapen met je baby’. Deze recensie zit vol fouten en misvattingen. Om te beginnen laat de tekst zien hoe moeilijk het blijkbaar voor veel mensen is om zorgvuldig met de terminologie om te gaan.

Een aantal voorbeelden:

Er wordt gesteld dat de Amerikaanse samenleving verschilt van de Nederlandse. Dat moge zo zijn, maar de fysiologische behoeften van Amerikaanse baby’s verschillen niet van die van Nederlandse baby’s of welke baby’s dan ook. Die behoeften zijn een antropologisch, fysiologisch gegeven.

Er wordt gesteld dat ik allerlei termen door elkaar haal. Men lijkt te vergeten dat ik het boek heb *vertaald*; de terminologie is dus van Jim McKenna en wordt door  mij (in tegenstelling tot wat elders in de recensie wordt gezegd) zeer consistent gehanteerd. Er is geen sprake van dat ik coslapen en cobedding door elkaar heen gebruik (saillant: zie twitterberichten hieronder voor terminologiegebruik!)

Er wordt gesteld dat de mening van Jim McKenna sinds 2005 wordt verworpen door een medische, Amerikaanse organisatie. (Euhm… nu is het verschil tussen de Amerikaanse en Nederlandse samenleving ineens niet van belang…?) De opmerking is onzin; die verwerping is er niet pas sinds 2005. Jim McKenna heeft al zijn hele carrière te maken met tegenwerpingen van allerlei aard, geen antropologische, biologische en fysiologische, maar culturele, door angst ingegeven bezwaren. Het gebrek aan kennis over van alles en nog wat maakt dat mensen het belang van ouderlijke nabijheid en responsiviteit, ook in de nacht, zwaar onderschatten. De link met de vele gevallen van slapeloosheid en andere slaapproblemen in de westerse samenleving wordt evenmin gelegd. De hoeveelheid slaapmiddelen die wordt geconsumeerd is fors (12%) en het aantal mensen dat last heeft van slaapproblemen is schrikbarend: een derde van de volwassenen! (Lees onder de kop ‘Fysiologische slaap’ ook dat 2 à 3 keer wakker worden normaal is!) Hoe sensitief zijn deze slapelozen in hun kindertijd benaderd…?

Er wordt gesteld dat de risicoverhoging voor borstkanker in de originele versie niet is terug te vinden. De recensenten hebben niet goed gelezen: op bladzijde 44 wordt dit risico wel degelijk genoemd. Er staat echter een reductie van risico bij borstvoeding (30-40%), die is omgebouwd naar een risicoverhoging bij gebrek aan borstvoeding (150-230%). Dat geeft een heel ander beeld: een verlaging van het risico met de helft (50%), geeft omgekeerd een verdubbeling (risico van 200%, stijging met 100%)! Statistische cijfers zijn, kortom, in staat risico’s te verdoezelen of op te blazen.

Er wordt gesteld dat de positieve bijdragen van deskundigen rieken naar ‘stemmingmakerij’. Wel eens stukken gelezen op de site van de Stichting Wiegedood…? De visies in ‘Slapen met je baby’ vormen een belangrijk en broodnodig tegenwicht tegen de wereldwijd algemeen gehanteerde en aan ouders opgedrongen bangmakerij. Zie bijvoorbeeld maar eens deze campagne of deze (en de kritische analyse ervan door Kathleen Kendall-Tackett.

Er wordt gesteld dat er aan allerlei voorwaarden moet worden voldaan om bedding-in veilig te maken. Uiteraard, zou ik zeggen! Dat is dus precies wat het boek aangeeft: doe het veilig! Gezien de kritiek die hierop komt, is de onderstaande twitter-uitwisseling met Bregje Raap-van Sleuwen (één van de ondertekenaars van de recensie) over autostoeltjes wel interessant. Daar is het bespreken van de voorwaarden voor veiligheid blijkbaar wel geoorloofd en wenselijk. Dit ‘riekt’ naar meten met twee maten… of kunnen we zeggen dat het dat gewoon is? De conversatie verliep als volgt:

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 7 Driekwart van de kinderen onveilig vervoerd in auto. Bij aanschaf autostoel ter plekke oefenen met verkoper? http://www.anwb.nl/auto/nieuws/2014/februari/driekwart-kinderen-niet-veilig-in-de-auto-vervoerd …

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen Misschien ook handig bij coslapen/bedding-in: goede instructie in plaats van verbieden en bang maken...? #wiegendood

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 7 @bvcpantarhei Zolang het zo overduidelijk en evident risicovol is tot de leeftijd vier maanden lijkt me dat onnodig.

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen Coslapen/bedding-in is wereldwijd de norm; kinderen alleen leggen is antropologisch een deviatie van die biologische norm.

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen Ligt de bewijslast niet bij degene die een deviatie van de norm bepleit waaraan qua coregulatie risico's zijn verbonden...?

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 7 @bvcpantarhei Alle wereldwijde grote epidemiologische studies laten een zeer verhoogd risico op wiegendood zien bij co-bedding tot 4mnd

(Hier gaat wat mis met de terminologie: cobedding betekent (zoals ‘Slapen met je baby’ duidelijk beschrijft) dat twee kinderen van dezelfde leeftijd in één bed slapen. Voor de hand liggende situatie: tweelingkinderen, die na negen of minder maanden samen, ook na de geboorte elkaars coregulatie mogen blijven ervaren. Het is van groot belang dat mensen die zich in dit veld bewegen, zeer nauwkeurig met de terminologie omspringen.)

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 7 @bvcpantarhei En voor na de leeftijd van 4 maanden zou ik zeggen: doe een goede suggestie gebaseerd op evidentie

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen In veel gevallen wordt allerlei risicogedrag op één hoop gegooid en niet uit de statistieken gefilterd. Geldt diezelfde 1/2

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen 2/2 aanpak ook voor vervoer in 'n auto? Dat kun je ook veilig/onveilig doen. Doe je het veilig, hoef je 't niet te ontraden.

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 7 @bvcpantarhei Nee, Marianne. In deze maatschappij willen wij iedere dode baby voorkomen! En dat doen we op basis van wetenschappelijk bewijs

(Hier wordt de suggestie gewekt dat voorstanders van bedding-in niet tot doel zouden hebben het overlijden van kinderen te voorkomen. Dat lijkt wat al te kort door de bocht.)

Noortje v. den Elzen ‏@NoortjevdElzen Feb 7  @BregjevSleuwen @bvcpantarhei Bregje, hoe zat 't met co-sleeper? Had je dat al voor me uitgezocht? Lijkt veilig alternatief vr co-bedding...

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 8 @NoortjevdElzen @BregjevSleuwen Even een belangrijke correctie... cobedding is de mondiale term voor kinderen v gelijke leeftijd in één bed.

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 8  @NoortjevdElzen @BregjevSleuwen Een groot probleem in de SIDS-statistieken is onzorgvuldig gebruik van terminologie m.a.g. misinterpretatie.

Sonja Markowski ‏@Sonjaausberlin Feb 7 @BregjevSleuwen wat gebeurt er dan met 4 mnd?

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 7 @Sonjaausberlin Risico na 4mnd is minder groot, verklaring onduidelijk maar bewijs heel duidelijk

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen @Sonjaausberlin Er is zeker wel wetenschappelijk werk over die risicoperiode: hier http://www.brianpalmerdds.com/  vind je veel info.

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 7 @BregjevSleuwen @Sonjaausberlin De daling van het strottenhoofd geeft 'n tijdelijke kwetsbaarheid. Daarvoor/daarna: duidelijk minder risico.

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 11 @bvcpantarhei @Sonjaausberlin Babys overlijden lang niet altijd aan verstikking, zelfs niet wanneer ze op hun buik liggen #risicowiegendood

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 11 @bvcpantarhei @Sonjaausberlin Helaas is dit bij lange na niet de enige verklaring voor overlijden onder beeld SIDS

Sonja Markowski ‏@Sonjaausberlin Feb 11 @BregjevSleuwen @bvcpantarhei Over een hoe groot risico praten we eigenlijk? Misschien slaap ik dan weer iets beter.

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 11  @Sonjaausberlin @bvcpantarhei Jaarlijks overlijden er gelukkig nog maar 15-18 baby's, dankzij uniforme preventieve adviezen, wiegendood.nl

(Ter nuancering: uniformiteit is een vrij pretentieuze term in dit verband, aangezien heel veel ouders ‘ja’ zeggen op het cb en thuis iets anders doen.)

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 11 @BregjevSleuwen @Sonjaausberlin Waar kan ik de geanonimiseerde, gedetailleerde casuïstiek van deze SIDS-gevallen nalezen? k Weet graag meer!

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 11 @bvcpantarhei @Sonjaausberlin Nergens, want dit betreft medische dossiers die vanzelfsprekend vallen onder het beroepsgeheim

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 11s @BregjevSleuwen @Sonjaausberlin Dus niemand kan controleren of alle risicofactoren zijn meegewogen in de diagnose SIDS? Zorgelijk...

Marianne Vanderveen ‏@bvcpantarhei Feb 11 @BregjevSleuwen @Sonjaausberlin In hoeveel van deze sterfgevallen sliep de baby in het ouderlijk bed en hoe vaak lag het kind alleen?

Bregje Raap-vSleuwen ‏@BregjevSleuwen Feb 11 @bvcpantarhei @Sonjaausberlin Nee, jij kan dit niet controleren. De Landelijke Werkgroep Wiegendood met zeer ervaren leden controleert dit

Het publiek komt er dus niets over te weten, over de verhouding tussen de aantallen alleen en niet alleen slapende kinderen die overlijden. Als dit grotendeels bedding-in-kindertjes zijn… zou de Stichting Wiegedood ons dat dan niet willen laten weten…?

Ik vind het uitermate zorgelijk dat er niet meer moeite wordt gedaan om ouders te informeren over de risicofactoren, want in hoeverre kindertjes die aan SIDS zijn overleden, daaraan blootstonden, komen we zo niet te weten.

En tot slot: bestudeer voor de aardigheid allemaal eens deze aflevering van Clinical Lactation. Ik ben er zelf nog niet helemaal doorheen, maar het is een schatkist vol boeiende beschouwingen en ethische overwegingen. Wel even door de ‘stemmingmakerij’ heen lezen… ;o)