Nieuwsuur over bedding-in, deel 2

Afgelopen vrijdag heb ik een begin gemaakt met het analyseren van de uitzending van Nieuwsuur, waarin het onderwerp ‘bedding-in/bedsharing’ aan bod kwam. Nieuwsuur-journalist Siebe Sietsma heeft mij gemaild en we zijn over het onderwerp in gesprek; dat is nuttig en daarover zal ik later nog berichten. Dat neemt niet weg dat ook de rest van de reportage een analyse verdient, om te laten zien wat er mis gaat met de beeldvorming en de informatievoorziening. We pakken de draad op bij 24 minuten en pakweg 20 seconden van de Nieuwsuur-uitzending .

Tweebeeke neemt weer het woord:

‘En ondanks alle waarschuwingen zijn er in Nederland toch ouders die met hun kinderen in bed slapen.’

Hier zit de tendentieuze toon primair in twee woorden, of drie misschien: ‘ondanks’, ‘waarschuwingen’ en ‘toch’. Er wordt in Nederland heel wat af gewaarschuwd. Dat is tot op zekere hoogte een goede zaak, want de kindersterfte is in ons land heel laag. Er zijn veel zorgmethodieken die bijdragen aan een regelmatige controle van de gezondheid van kinderen en daardoor kunnen allerlei achterstanden sneller worden opgespoord en aangepakt dan wanneer die controles er niet zijn. Tegelijkertijd zijn er ook veel dingen waarvoor niet of nauwelijks wordt gewaarschuwd of waartoe zelfs wordt aangemoedigd, terwijl ze wél veel schade geven voor de gezondheid en het welzijn van het kind. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de landelijk uitgegeven Huil- en Slaaprichtlijnen (die ik beide zeer uitgebreid onder de loep heb genomen; zie voor een verhandeling over de slaaprichtlijn bijvoorbeeld dit essay en aan programma’s als TripleP en de Kanjertraining. Andermaal: ik ga nu niet in op de inhoud van deze dingen, want dat is niet de focus van dit blog. Wel denk ik nog hieraan:

‘En ondanks alle waarschuwingen zijn er in Nederland toch ouders die hun kinderen aldoor weer fastfood geven.’
‘En ondanks alle waarschuwingen zijn er in Nederland toch ouders die hun kinderen slaan en afsnauwen.’

‘En ondanks alle waarschuwingen zijn er in Nederland toch ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen, terwijl ze best kunnen fietsen.’

Okay, you get the picture; Nieuwsuur kan nog even vooruit, zullen we maar zeggen.

Punt is dat we hebben afgesproken met elkaar dat niet de overheid bepaalt hoe ouders hun kinderen opvoeden, maar *ouders zelf*. Dat valt onder de noemer ‘autonomie’, het recht van de ouders om eigen opvoedingskeuzes te maken. Soms pakt dat een heel stuk slechter uit dan wenselijk is voor het kind en dan de overheid voor ogen heeft (en daarom worden soms regels aangescherpt). Soms ook pakt dat een heel stuk béter uit dan wat sommige kinderen moeten doorstaan en dan de overheid voor mogelijk houdt (maar dat is een stuk minder zichtbaar).

Dat laatste scenario, afwijken van de standaard, is lastig, want als ouders willen afwijken van wat gangbaar is, dan valt het soms nog helemaal niet mee om die autonomie te handhaven en niet voor gek te worden versleten… of door jeugdzorg te worden aangeklaagd. In deze uitzending wordt het slapen met je kind in één bed heel bewust neergezet als een verwerpelijke wijze van omgaan met nachtelijk ouderschap. Kinderen alleen te slapen leggen is de westerse norm (zoals vader Alexander terecht opmerkt), maar zoals ik in het stuk van Kiind betoog: als de jeugdgezondheidszorg beweert dat ‘slaaphygiëne’ (ja, dat woord heb ik ook niet zelf bedacht…) in de babytijd bepalend is voor later, wat moeten we dan denken van de enorme aantallen mensen die met slapeloosheid tobben? Ik geef het maar ter overweging.

Dan krijgen we een filmpje van Alexander, zo’n 'samenslaapvader', die ‘ondanks alle waarschuwingen toch’ met zijn vrouw en drie kinderen in één bed sliep (en slaapt, wellicht).

De interviewer:

‘Het is TOCH heel bijzonder, met AL je kinderen in één bed slapen. Dat DOEN ouders niet.’

We zien een herhaling van zetten: er wordt een normatieve uitspraak gedaan over het gedrag van de vader en zijn gezin, namelijk: zoiets DOE je niet. Hij wordt weggezet als een vreemd geval (‘TOCH heel bijzonder’) en er wordt geïmpliceerd dat hij allerlei ongeschreven wetten overtreedt (‘dat DOEN ouders niet’). In feite wordt hij geportretteerd als een loser, als een ontaarde vader, als lid van een ontaard gezin dat niet weet hoe je op een fatsoenlijke, deugdelijke manier het ouderschap invult.

Wat mij betreft slaagt die opzet niet, want de vader repliceert geweldig:

‘Nou, in NEDERland gebeurt het natuurlijk niet zo veel. Ik denk dat er over de hele wereld meer mensen zijn die dat WEL doen dan niet, maar hier in het westen zijn we dat niet heel erg gewend, nee. Dat klopt.’

De interviewer:

‘Nee! En waarom deden jullie het WEL?’

Nog even doorporren: hoe kwamen jullie er nu toch in vredesnaam toe om zoiets achterlijks te doen? Op een positieve, journalistiek gezien waardige manier had de vraag kunnen (en moeten!) zijn: ‘Wat was jullie motivatie om voor deze vorm van slapen te kiezen?’

De vader spreekt over luiheid en gemak als motivatie én over het goede gevoel van het dicht bij de kinderen te zijn in de nacht. Hij zit er relaxed bij en glimlacht tevreden. Hij wordt niet zenuwachtig; hij staat volledig achter zijn keuze, zo lijkt het. En dat geldt voor heel veel ouders die bewust voor deze vorm van slapen kiezen, niet omdat ze zo lui zijn, maar omdat ze zien hoe hun kinderen gedijen op dat goede gevoel van bij elkaar zijn en niet in hun eentje het donker over zich heen hoeven laten komen. Bijzonder, dat er in de hele reportage geen woord wordt gewijd aan wat het met de kinderen doet; er is geen enkel kind om commentaar gevraagd. Dat valt weer fraai onder het concept Adult Supremacy (waarover meer in andere teksten en blogs, zoals hier en hier ).

De voiceover:

‘Pasgeboren baby’s die ’s nachts niet in de WIEG, maar bij de ouders in BED slapen: een trend onder internationale sterren, die in de boulevardbladen vertellen hoe intiem het is om zó met je kind de nacht door te brengen.’

Tsja, wat moeten we ervan zeggen… dit is zo’n ongelooflijk onnozele benadering, die overduidelijk zo pijnlijk is gespeend van ook maar de geringste antropologische kennis over menselijke gewoontes aangaande slaap en nachtelijk ouderschap. Kunnen we dit nog serieus nemen…? De stelling die met de bewoording en de klemtoon wordt gecreëerd is: ‘Baby’s HOREN in een wieg, maar sommigen zijn zo raar om een trend te volgen en nemen hun baby’s in BED.’ In de geschiedenis van de mensheid is een wieg een tamelijk recent verschijnsel en in heel veel samenlevingen wordt een wieg ook tegenwoordig niet gebruikt. Behalve onnozel is deze uitspraak dus ook etnocentrisch; hij is volledig gebaseerd op de beperkte kennis van wat er in de *eigen* samenleving gebruikelijk is. Hoe past dit in de missie van de NOS, die ‘ontwikkelingen in de wereld’ betrouwbaar en objectief wil presenteren? Het is niet voor niks dat dit acroniem veel wordt gebruikt voor westerse gewoontes: WEIRD (wat staat voor Western, Educated, Industrialised, Rich, Democratic). In verhouding tot landen die niet aan deze criteria voldoen, zijn WEIRD-landen ‘weird’, raar, afwijkend.

Bovendien: boulevardbladen en internationale sterren… deze combinatie creëert andermaal een specifiek beoogde vorm van framing. Ouders die deze sterren ‘nadoen’ (het woord ‘intiem’ legt nog weer een heel andere, seksueel getinte lading over het geheel heen!) door zich aan te sluiten bij deze ‘trend’, die deugen eigenlijk niet. Die brengen hun kind in levensgevaar.

Het filmpje gaat verder; de voiceover:

‘Ook Nederlandse websites promoten het [enter: Kiind, ‘Waarom samen slapen met je baby juist veilig is’], maar het is NIET zonder risico’s voor het kind.’

Kiind is een stuk minder etnocentrisch en beschouwt en onderzoekt allerlei trends (ja, trends… die kunnen behalve slechte namelijk ook heel goede dingen teweegbrengen) op het gebied van ouderschap. Alternatieven voor je kind in de nacht alleen laten huilen (zoals nog geregeld door allerlei zorgverleners en overheidsdocumenten wordt bepleit) horen daar zeker bij.

Tot hier voor vandaag de analyse van de Nieuwsuur-uitzending over coslapen. Binnenkort deel 3!

Wil je je verdiepen in wat James McKenna evidence based over bedding-in zegt? Hier kun je ‘Slapen met je baby’ bestellen!